Kolejny wyrok w sprawie fotografii produktowej. Wracam do tego tematu mimo, że to orzeczenie jest równie nieprzychylne fotografowi, jak poprzednie, które omawiałam. Robię to po to, żeby zasygnalizować, że tworzy się spójna linia orzecznicza w tym zakresie. Jeśli masz więc do czynienia z naruszeniem praw do tego typu zdjęć – rozważ wszystkie “za” i “przeciw” przed skierowaniem sprawy do sądu.
Sąd Apelacyjny w Krakowie stwierdził, że fotografie produktowe tzw. packshoty nie zasługują na ochronę prawnoautorską z jednej, prostej przyczyny – nie stanowią utworów w rozumieniu tej ustawy.
Fotograf domagał się zasądzenia niespełna 8.000 zł z tytułu naruszenia jego praw autorskich do 11 fotografii. Do naruszenia doszło w ten sposób, że pozwany zilustrował wspomnianymi zdjęciami aukcje oferowanych przez siebie produktów w ramach portalu Allegro.
Fotograf udzielił na przedmiotowe zdjęcia licencji niewyłącznej pewnej firmie odzieżowej. Licencja zezwalała na publikację zdjęć w Internecie. Wynagrodzenie za jedno zdjęcie mieściło się w granicach 15-20 zł.
Z kolei pozwany od wielu lat sprzedawał odzież tej firmy. Sprzedaż następowała za pośrednictwem jego sklepu internetowego, który był zintegrowany z Allegro.
Firma, na której rzecz fotograf wykonał zdjęcia przesłała je pozwanemu. Nie informowała go wówczas o jakichkolwiek ograniczeniach w ich publikacji. Pozwany zamieścił na swojej stronie internetowej oferty (automatycznie pojawiły się one na Allegro), a po ok. 10 dniach – na skutek rozmowy z przedstawicielką firmy odzieżowej – usunął zdjęcia. Fotograf zarzucał firmie, że nie poinformowała swojego kontrahenta o zakazie publikacji zdjęć na portalach aukcyjnych typu Allegro.
W sprawie zostali powołani biegli. Zgodnie stwierdzili, że zdjęcia są zdjęciami produktowymi i mają one charakter jedynie dokumentacyjny. Nie mają one natomiast indywidualnego charakteru ani nie są twórcze – a to z kolei są elementy, których zaistnienie jest konieczne dla uznania czegokolwiek za utwór.
Warto w tym miejscu sobie przypomnieć, jakie konkretnie elementy w fotografii mogą świadczyć o jej indywidualnym charakterze i wkładzie twórczym.
Sąd Najwyższy w wyroku w sprawie III CKN 1096/00 z 2002 r.:
Przyjmuje się, że za „twórczość” w rozumieniu art. 1 ust. 1 Pr.aut. można uznać w dziedzinie fotografii artystycznej świadomy wybór momentu fotografowania, punktu widzenia, kompozycji obrazu (kadrowania), oświetlenia, ustalenia głębi, ostrości i perspektywy, zastosowania efektów specjalnych oraz zabiegi zmierzające do nadania fotografii określonego charakteru, elementy te bowiem nadają fotografii indywidualne piętno, konieczne dla uznania istnienia utworu w rozumieniu Prawa autorskiego.
Według biegłych nie występował świadomy moment fotografowania, ponieważ był on nieistotny dla efektu końcowego. Z kolei ustawienie głębi, ostrości i perspektywy “nie było czynnikiem indywidualizującym, a wynikało jednie z wymogów warsztatowych niezbędnych do otrzymania zdjęcia prawidłowego pod względem ostrości i pokazującego rzeczywisty wygląd przedmiotów” (cyt. uzasadnienie wyroku – sygnatura na końcu wpisu).
Z kolei obróbka polegająca na:
- czynnościach zmierzających do wyeliminowania zabrudzeń tła,
- korekcie koloru, nasycenia i kontrastu,
- kadrowaniu
została potraktowana jako rutynowa czynność a nie jako zabiegi zmierzające do nadania fotografii indywidualnego charakteru.
Biegli wskazali, że wszystkie fotografie autora zostały wykonane:
- w stałych warunkach oświetleniowych,
- przy niezmienionej długości ogniskowej obiektywu,
- przy stałej ekspozycji 1/125 i bez jej korekty,
- jedyny element podlegający zmianie to przesłona, przy czym zmiana następowała rzadziej niż raz w ciągu jednego dnia pracy.
W konsekwencji, sąd podzielił stanowisko biegłych i uznał, że nie sposób dostrzec w tego typu zdjęciach działalności twórczej fotografa, ponieważ akurat w tym przypadku jego praca sprowadza się do wiernego, rzemieślniczego wręcz odtworzenia wizerunków ubrań na białym tle.
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dn. 23.10.18 r., sygn. I ACa 125/18
Photo by Wesley Tingey on Unsplash
