Jedną z form dozwolonego użytku publicznego jest tzw. prawo przedruku. Możliwość powoływania się na to uprawnienie jest uzależniona od łącznego spełnienia kilku przesłanek, które dzisiaj omówię. Dowiesz się, jakich fotografii dotyczy prawo przedruku, w jakich okolicznościach można z niego skorzystać i czy jako twórcy za takie wykorzystanie przysługuje Ci wynagrodzenie.
Prawo przedruku zostało określone w art. 25 Pr. Aut., który stanowi m.in., że
Wolno rozpowszechniać w celach informacyjnych w prasie, radiu i telewizji już rozpowszechnione sprawozdania o aktualnych wydarzeniach, aktualne wypowiedzi i fotografie reporterskie.
Przytoczenie tego przepisu pozwala na wyodrębnienie trzech przesłanek, które muszą zaistnieć łącznie, aby można było skutecznie powoływać się na prawo przedruku.
- Rozpowszechnienie utworu ma następować w celach informacyjnych,
- Utwór musi być już wcześniej rozpowszechniony,
- Utworem tym może być fotografia, ale tylko fotografia reporterska.
Rozpowszechnianie w celu informacyjnym to publikowanie treści w celu przekazania wiadomości o określonej osobie, sprawie czy wydarzeniu. Warunkiem jednak jest aby były to wiadomości aktualne, a to ocenia się przez pryzmat publicznego zainteresowania określonym problemem w danym czasie. Należy pamiętać, że celem tego przepisu jest umożliwienie szybkiego i łatwego dostępu dostępu do niektórych informacji.
Z utworem rozpowszechnionym natomiast mamy do czynienia wtedy, gdy został on za zezwoleniem twórcy w jakikolwiek sposób udostępniony publicznie.
Co do fotografii reporterskich, próżno szukać definicji legalnej. Pojęcie to wiąże się oczywiście z działalnością prasy, jednak samo zamieszczenie fotografii w prasie nie powoduje z automatu, że staje się ona fotografią reporterską. Zdjęcie reporterskie to niejako „świadek” rozgrywającego się wydarzenia, którego zadanie sprowadza się do jego udokumentowania – z punktu widzenia szybkości obiegu informacji.
Wartym odnotowania jest również, że prawo przedruku nie dotyczy tylko tradycyjnych, papierowych wydań, ale również poszczególnych wydawnictw prasowych, które publikują wydania periodyczne w internecie – byleby takie wydanie spełniało przesłanki z art. 7 ust. 2 pkt. 1 Prawa prasowego (definicja „prasy”).
Przedruk wiąże się z obowiązkiem uiszczenia stosownego wynagrodzenia na rzecz twórcy. Koniecznym jest również samo oznaczenie twórcy i źródła utworu.
Co ciekawe, ustawa przewiduje możliwość zastrzeżenia w „pierwotnym źródle”, że dalsze rozpowszechnienie jest zabronione. Uprawnienie to z reguły przysługuje właścicielowi autorskich praw majątkowych do danego utworu.
Oczywiście, wykorzystanie fotografii powinno nastąpić w sposób rzetelny oraz bez dokonywania jakichkolwiek zmian (kolorystyki czy w zakresie kadrowania, ale także i w tytule).
Mam nadzieję, że dzisiejszy wpis przybliżył Ci nieco tematykę tej postaci dozwolonego użytku publicznego i po jego lekturze jesteś w stanie sformułować kontrargument, gdy spotkasz się z wykorzystaniem Twojej fotografii z powołaniem na prawo przedruku.
Pozdrowienia!
Photo by Markus Spiske on Unsplash
{ 4 komentarze… przeczytaj je poniżej albo dodaj swój }
Świetny, przydatny i rzeczowy artykuł. Nie wiedziałam, że jest w ogóle coś takiego. Cieszę się, że jestem w Twoim newsletterze 🙂
Bardzo dziękuję! I ja też się bardzo cieszę 🙂 Pozdrowienia!
Dziekuje, wreszcie ktoś to dobrze wyjaśnił
Miło mi 🙂 Pozdrawiam!