Aby fotografia korzystała z ochrony prawnoautorskiej powinna zostać uznana za utwór. O tym, kiedy można mówić o zdjęciu jako utworze dowiesz się z tego wpisu. Dzisiaj pod lupę biorę wyrok, w którym sąd stwierdza, że tzw. packshoty to nie utwory, a co za tym idzie – nie korzystają z ochrony prawnoautorskiej. Tym razem więc fotograf wrócił z sądu na tarczy.
Stan faktyczny sprawy jest dość skomplikowany i na potrzeby tego wpisu skupię się tylko na kwestii uznania spornych fotografii za utwory. A właściwie braku tego uznania. Zdjęcia przedstawiały ułożone na płasko na białym tle bluzy określonej marki. Dlaczego sąd odmówił ochrony prawnoautorskiej tym zdjęciom?
Sąd powołał biegłego z zakresu praw własności intelektualnej i przyjął jego opinię za słuszną. 
Biegły stwierdził, że zdjęcia mają jedynie charakter dokumentacyjny, a ich przeznaczeniem było przedstawienie rzeczywistego, obiektywnego wyglądu przedmiotów – bluz.
W opinii biegłego specyfika tworzenia fotografii typu packshot nie dostarcza przesłanek do ich indywidualnego charakteru (a taki m.in. musi zaistnieć, aby można było uznać zdjęcie za utwór). Sąd zgodził się z biegłym i stwierdził, że:
„Termin „packshot” odnosi się do fotografii pojedynczego obiektu (najczęściej produktu) lub jego ruchomej interaktywnej prezentacji, wykonanej w celu jak najlepszego odwzorowania jego cech.
Tworzenie tego typu fotografii produktowych odbywa się w stałych warunkach oświetleniowych (co determinuje stałe parametry ekspozycji), nierzadko bez ingerencji w położenie narzędzia rejestracji obrazu (aparat znajduje się na statywie). W trakcie tworzenia serii fotografii, osoba wykonująca zdjęcia przygotowuje wyłącznie kolejne produkty, a proces twórczy ograniczony jest do mechanicznej rejestracji (wciśnięcia spustu migawki).”
Wszystkie zdjęcia zostały wykonane przez fotografa aparatem cyfrowym z obiektywem 85 mm, przy niezmienionej długości ogniskowej obiektywu. Niezmieniona była również koncepcja fotografowania, ułożenia, kadrowania, oświetlenia, a także końcowy efekt ich opracowania.
Biegły stwierdził, że
„Ustawienie głębi ostrości i perspektywy nie było czynnikiem indywidualizującym, a wynikało z wymogów warsztatowych niezbędnych do otrzymania zdjęcia, prawidłowego pod względem ostrości i pokazującego rzeczywisty wygląd przedmiotów. Nie były stosowane efekty specjalne, a fotografiom nie zostały nadane cechy mogące świadczyć o ich wyjątkowym, indywidualnym charakterze.„
Wykonanie obróbki graficznej w postaci wyeliminowania zabrudzeń tła również nie nadawało zdjęciom indywidualnego charakteru, bo jest standardową czynnością wchodzącą w podstawowy zakres prac fotografa.
Czy ten wyrok jest Twoim zdaniem słuszny? Jak zawsze staję po Twojej stronie, ale zdaje się, że tym razem odmowa uznania tego typu fotografii za utwory była prawidłowa. Trudno jest dojrzeć w opisywanych zdjęciach element twórczości i indywidualny charakter.
Oczywiście jedna fotografia produktowa innej nie równa. Packshoty mogą charakteryzować się wysokim kunsztem artystycznym, a myślę tu o zdjęciach biżuterii na przykład. Dlatego tak ważna jest umiejętność (lub chociaż próba) wykrycia cech twórczych oraz indywidualnego charakteru twórcy w danym zdjęciu…
Stay tuned, będę jeszcze do tematu wracać 🙂
A jeśli interesuje Cię całość uzasadnienia wyroku, to tutaj możesz się z nim zapoznać.
Tyle na dziś, pozdrowienia!
- Photo by sergio souza on Unsplash
{ 0 komentarze… dodaj teraz swój }